Lizzy Ansingh

In 1910 kocht Amsterdamse joffer Lizzy Ansingh op de veiling een poppenhuis. 
Vanaf die tijd speelde ze er mee en schilderde ze. Eigentijdse, gewone poppen interesseerden haar niet, ze verzamelde typetjes, die karakters uitdrukten, zodat ze gedramatiseerde stilleventjes kon opzetten. Haar lieveling was Piepje, een Japans mannetje van papier maché.
Is dit alles tuttig? Publiek en kritiek vonden het leuk. Dat kwam omdat Lizzy Ansingh het vak had geleerd van tante Thérèse Schwartze en dus heel erg goed kon schilderen, zoals men kan zien aan dit leuke schilderij (82 x 65) dat op de veiling komt bij Amsterdam Auctioneers Glerum. De catalogus is hier.

Heinrich Krabbé: drukte op de markt

Een beetje verontrustend schilderij, deze marktscène uit de collectie van koningin Juliana.
Het lijkt wel of er onheil in de lucht zit op deze markt. Het is de vraag of dat door de schilder, Heinrich Krabbe, wel zo bedoeld is. Goed dat de agent op de achtergrond de boel in de gaten houdt. Het doek is maar liefst 131 x 150 cm. Het is geschilderd in 1894. In Brabant. Kleinzoon Jeroen zou graag zien dat het daar weer terug keert. En inderdaad: de Brabantse pers deelt mee dat een Brabants museum het gaat kopen.

Duivelskunstenaar Fabricius

Johan Fabricius was een multi-getalenteerde avonturier, wiens leven even spannend is als de vele tientallen vaak succesvolle boeken die hij publiceerde. 
Velen kennen nog De Scheepjongens van de Bontekoe en Het meisje met de blauwe hoed. Maar Fabricius was ook een begaafde tekenaar die doorgaans zijn eigen werk illustreerde. AAGlerum brengt voor de liefhebber zes getekende naaktstudies in verschillende formaten.

Nalatenschap Capuletti

Veilinghuis Bergmann veilt de nalatenschap van de Spaanse surrealistische schilder José Manuel Capuletti (1925-1978).
Deze autodidactische schilder werd ooit door zijn bewonderaars gerekend tot de Spaanse top, in de regionen van een Dali. Zijn werk werd verzameld door Arthur Rubinstein, koning (toen nog prins) Juan Carlos en andere beroemdheden. Maar hij is nu goeddeels vergeten. Het getoonde werk heet Iris en de schilderijen (89 x 67 cm). Sommige van de schilderijen op de achterwand zijn eveneens te koop. Allemaal zonder limiet. Bij Bergmann in Erlangen.

Suze Robertson: witte kerk

"Als we haar schilderijen beschouwen dan lijkt het alsof de motieven met een dikke pâte geschilderd zijn. Het tegendeel is waar. Het ruige, rulle karakter van het verfoppervlak, dat soms aan email doet denken, wordt veroorzaakt door de samenstelling van de ondergrond. Deze bestaat vaak uit een ongelijke verflaag die kriskras met de penseel is tot stand gebracht of in streken als van striemende schuine regenstralen." Dat schrijft Anna Wagner in haar monografie over de schilderes. Het hierbij afgebeelde witte kerkje (45 x 56 cm) te Batenburg komt op 8 maart in de veiling van Christies. Een variant er op, van bijna hetzelfde formaat, staat in voornoemd boek afgebeeld.

UV-lamp ontoereikend

Steeds meer vooraanstaande figuren in de Duitse kunstwereld gaan zich met het Duitse vervalsingsschandaal bemoeien.
Nu is het Andreas Blühm, directeur van het prestigieuze Wallraf-museum, (ook in Nederland bekend omdat hij jarenlang bij het Van Goghmuseum werkte), die een duit in de toch al overvolle zak doet. De sleutel om dit soort zaken te voorkomen ligt in handen van de restauratoren, weet Blühm. Want zij hebben de expertise en ook de juiste spullen  om valse werken werkelijk te ontmaskeren. De door veilinghuizen gebruikte middelen - bijvoorbeeld de UV-lamp - zijn volstrekt ontoereikend, zo heeft ook het Wallraf zelf moeten ondervinden. Ze hebben jarenlang een Monet tentoongesteld die pas recent, na onderzoek met de stereomicroscoop, een vervalsing uit de twintiger jaren bleek te zijn. Hebben veilinghouders ook maar iets van twijfel: men wende zich tot de restauratie-afdelingen van de musea, zo is de boodschap. De UV-lamp kan je weggooien, want een béétje vervalser houdt daar rekening mee. Inmiddels heeft Lempertz laten weten voorstander te zijn van het "opbouwen van een uitgebreide infrastructuur van laboratoria om kunstwerken te onderzoeken."
Eerdere info over het grote Duitse schandaal, inmiddels bekend als de Jägers-affaire: Artikel 1 Artikel 2 Artikel 3

Bollenvelden: Koster

In de collectie van koningin Juliana zitten vanzelfsprekend veel vaderlandse iconen, dus ook een bloembollenveld ontbreekt niet.
Dit buitengewoon fraaie schilderij (60 x 73 cm)  is van de hand van een specialist: Anthonie Lodewijk Koster. Die had na zijn academietijd een poosje in Frankrijk gezworven, en zou door de impressionisten geïnspireerd zijn. Hij woonde in Heemstede en specialiseerde zich helemaal, en met internationaal succes, in de bollen.

Vasilije Jordan: dreamscapes

Vasiliji Josip Jordan is een van de bekendste Kroatische kunstenaars.
Hij is hoogleraar schilderen aan de kunstacademie van Zagreb en exposeerde in bijna alle landen van Europa, maar nog niet in Nederland. Jordan probeert een parallele werkelijkheid in zijn schilderijen weer te geven, of op te roepen. De onderbewuste denk- en droombeelden van de toeschouwer moeten geactiveerd worden bij de confrontatie met zijn werken. De figuratie is altijd aanwezig, maar onrealistisch, als in een poppenfilm. Bij De Vuyst.

De Nieuwe Visie van Roger Raveel

Roger Raveel maakt schilderijen, en geen landschappen, of mensen, of wat dan ook.
Daarom heet dit schilderij (114 x 146 cm te koop bij De Vuyst): Een landschappelijk schilderij. Raveel, uitvinder van de Nieuwe Visie, dankt zijn roem mede aan de Nederlandse schilder Reinier Lucassen en Galerie Espace, die zijn werk in Nederland propageerden. Later volgden België en de rest van de wereld. Raveel in een interview met Hilde van Canneyt: "Je begint met iets en het schilderij gebiedt je om dat anders te doen. [...] Dat is de plastische taal hé. En als zo’n werk lukt, dan zeg je: Verdomme." Dit alleraardigst interview met de oude meester, aan wie inmiddels een eigen museum is gewijd, vindt u hier.

Hendrik Chabot: de vervolgden

Chabot schilderde dit bekende schilderij (45 x 64 cm) in 1944, toen de volle omvang van de vervolging tot velen inmiddels was doorgedrongen.
Het is sindsdien meermaals tentoongesteld geweest en is ook afgebeeld in het boek van Kees Vollemans. Chabot behoorde volgens criticus Hammacher "tot de weinige schilders die zo over kunst kunnen praten dat men er geen hartgrondige hekel aan krijgt." Volgens Hammacher werd Chabot geïnspireerd door de Romaanse beeldhouwkunst. Een lage inzetprijs voor dit werk bij Christies.

Victor Bauffe: Leidschendam

Het staat niet zo in de catalogus, maar dit lijkt wel Leidschendam te zijn.
Dat zou heel goed kunnen, want de schilder, Victor Bauffe, zat op de Haagse academie, kreeg les van Weissenbruch en zwierf vaak al schilderend met diens zoon Willem in de omgeving. Een niet duur neo-Haagse School olieverfschilderij (39,5 x 60 cm) uit de collectie van koninging Juliana, bij Sothebys. Opbrengst is voor het goede doel.

Bloemstuk met palet van Mortelmans

Frans Mortelmans was een absolute meester in bloemstillevens.
Terwijl de kunst zich vernieuwde ging hij heel rustig verder voor een uitgebreide internationale cliëntèle. Hij maakte neoromantische bloemstukken met een impressionistische toets. Dat werd ouderwets. Maar nu mag het weer en ziet iedereen het meesterschap. In dit werk (59 x 99 cm) zet Mortelmans zijn handtekening: licht, palet en bloemen. Bij Ambères in Antwerpen op 21 februari.

Naaktstudie Ensor

Deze naaktstudie is gesigneerd G.
Maar hij is gemaakt door James Ensor. "Om anoniem te blijven gedurende de jurering dienden de studenten hun inzendingen aan de Academie te voorzien van een willekeurig monogram. Dit verklaart waarom het werk gemonogrameerd is met de initiaal "G" die aan Ensor was toegekend." Aldus schrijft veilinghuis De Vuyst, waar deze studie te koop is. Lijkt het maar zo of had Ensor ook als student al een fijn gevoel voor het belachelijke?

Alfred Stevens: de zee

Aan het eind van zijn carrière maakte de wereldberoemde society-schilder Alfred Stevens, voor wie de rijken der aarde in de rij stonden om geportretteerd te worden, eigenlijk liefst alleen nog maar zeegezichten die steeds summierder en vager werden.
Maar wel bijzonder fraai en sfeervol en impressionistisch, alsof Stevens alsnog een stap wilde maken naar schilderkunstig onbekend terrein, maar zijn beproefde vaardigheden niet wilde prijsgeven. Of misschien zocht de schilder, van wie men zei dat hij nooit een boom had gezien, gewoon de rust? Bij De Vuyst twee mooie voorbeelden van dit werk.

Georges Johannes Hoffmann

Georges Johannes Hoffmann leefde van 1833 tot 1873 en werkte in Den Haag.
Daar begin hij als hulpje en leerling van de beroemde zeeschilder Louis Meijer. Toen Meijer in 1866 overleed maakte Hoffmann alle schilderijen af en nam de zaak over. Dit kleine, maar fijne aquarelletje (11 x 17 cm) was in het bezit van wijlen koningin Juliana en wordt samen met vele andere kunstvoorwerpen en antiquiteiten geveild door Sothebys vanaf 14 maart. Van Louis Meijer is ook een schilderijtje in deze veiling.

Hendrik Valk: eenden in water

Dit is waarom de in 1989 overleden schilder Hendrik Valk steeds beroemder en gewilder wordt.
Tijdloos en simpel. Eenvoudige middelen, sterke suggestie. Beperkt materiaal, dat in een zeer groot oeuvre zeer veelzijdig is uitgewerkt. Deze eenden  (32 x 34 cm) zijn uit 1974 en dragen opusnummer 1389. Bij Christies op 8 maart.

Liefde volgens Portielje

Edward Portielje was een bescheiden schilder.
Hij exposeerde nooit op de Parijse Salon. Hij wist dat zijn thematiek beperkt was. Hij schilderde eigenlijk wel erg vaak hetzelfde: romantische binnenhuisscènes, met steeds dezelfde figuren. Dit werk, te koop bij Ambères te Antwerpen is desondanks van een hele speciale kwaliteit. Hun schamel bestaan (zie de vloer), wordt rijk verlicht van boven. Wij toeschouwers, worden er tevreden en gelukkig van. Edward Portielje zat in 1880 gelijk met Vincent van Gogh op de Academie bij Verlat in Antwerpen.

Albert Saverys

Albert Saverys werkte bijna zijn hele leven in Deinze, aan de Leie.
Hij begon, onder invloed van Emile Claus, als luminist, maar ontwikkelde zijn eigen stijl die misschien het best te omschrijven is als een kleurrijk soort expressionisme. In elk geval werd zijn techniek steeds autonomer. Ook in dit schilderij (43,5 x 45,5 cm), van net na de oorlog, is de techniek net zo zichtbaar gebleven als de goed getroffen schaatsertjes. Bij De Vuyst.

Pastel van Janus de Winter

De Utrechtse modernist Janus de Winter wordt nog niet op volle waarde geschat.
Geloof het of niet, maar Janus de Winter maakte (een van de) vroegste abstracte oeuvres in Nederland. Hier is hij nog figuratief bezig en zijn typisch kleurgebruik is al zichtbaar.
"De Winter trachtte ons elke kleur uit te leggen, de beteekenis van elk vormelijk of kleurig onderdeel in verband brengende met een psychische eigenschap van het individu of den toestand, die hem inspireerde. Ik onderging een bijzondere emotie, doch gaf mij geen rekenschap of de emotie aesthetisch was. Ik raakte zeer onder den indruk en voelde dat alles, zoowel zijn persoon als zijn werk mij in een zekere demonische sfeer bracht, die mij als een roode wierrook omgaf." 
Dat schreef niemand minder dan Theo van Doesburg. in 1916. Deze pastel (35 x 50 cm) bij Van Spengen.

Claus te Slough

Emile Claus, de zonneschilder, maakt dit werk in 1915 te Slough, Engeland.
Want daar was de schilder uitgeweken vanwege de oorlog. Claus woonde te Astene aan de Leie en werd beschouwd als de leider van het Vlaams luminisme. Dat deze briljante weergave van  het licht in het landschap niet gebonden was aan de Leiestreek blijkt wel uit dit fantastische schilderij (43 x 49 cm). James Ensor noemde Claus "die geniale vent die de zon op flessen trok." (De Vuyst 26 februari.)

Theo van Rijsselberghe

"Aan zijn vriend Paul Dekoninck ter herinnering aan onze tocht naar Renaix op 30 juli '82" staat er op dit doek.
Het schilderij stelt ongetwijfeld een tafereel voor dat beide vrienden op hun tocht zagen. In 1882 was Rijsselberghe pas 20 en had nog geen belangrijke tentoonstelling gehad. In 1886 zou hij in Parijs het baanbrekende pointilistische doek van Seurat zien (Zondagmiddag op het eiland La Grande Jatte) en ontwikkelde hij zijn eigen variant van de kleurscheidingstechniek. Dat hij van helderheid hield zie je hier al. In 2006 was dit doek (33,5 x 48 cm) te zien op de grote overzichtstentoonstelling in het Haagse Gemeentemuseum. Te koop bij de De Vuyst, Lokeren, op 26 februari.

Waalko Jans Dingemans

Dit vlotte olieverfschilderij (54 x 76 cm) is gesigneerd en gedateerd W.J. Dingemans 1918.
Deze van oorsprong Groningse schilder had nog een nevenberoep, dat van belastingambtenaar. Dingemans had geen zin in een hongerbestaan en volgde al tijdens zijn studietijd aan de Academie Minerva te Groningen de nodige fiscale cursussen. Hij maakte in het belastingwezen een aardige carrière, maar bleef altijd met professionele inzet schilderen. Op latere leeftijd legde hij zich helemaal toe op de kunst en werkte vaak in Zeeland. Zijn zoon, met dezelfde naam, was ook schilder. Bij Horta te Brussel.

De glimlach van Magritte

Dit schilderij van René Magritte uit 1960 heet La Joconde.
Zoals bekend is dat de echte naam van Leonardo Da Vinci's portret dat nu beter bekend is als de Mona Lisa. Het was de Amerikaanse schilderes en kunstcritica Suzi Gablik die de naam verzon, toen ze bij de familie Magritte logeerde. In elk geval zijn beide schilderijen raadselachtig en zou je in het stilleven van Magritte (69 x 49 cm)  een soort portret kunnen zien. Bij Sotheby's in Londen op 8 februari, waar nóg vier Magrittes te koop zijn.

Databank 'kritische werken'

We binden de strijd aan met vervalsers, en beginnen een Databank Kritische Werke. 
Dat is een initiatief van Markus Eisenbein, directeur van veilinghuis Van Ham. Het Bundesverband Deutscher Kunstversteiger staat er achter. Natuurlijk is dit initiatief een antwoord op de vertrouwensbreuk die is ontstaan tussen veilinghuizen en publiek. Het Duitse publiek is immers uitgebreid in de kranten geïnformeerd over de enorme hoeveelheden vervalsingen van dure expressionisten (Pechstein, Campendock) die de veilinghuizen hebben verkocht in de afgelopen jaren. Lees hier. Maar het idee is al veel ouder. Waarom een 'kritische werken'-bank en niet ronduit een vervalsingenbank? Omdat dat juridisch wat moeilijk ligt. Het is mogelijk dat zo'n kritisch werk, waarvan men vermoedt dat het vals is, dat misschien toch niet is. De databank wordt  alleen toegankelijk voor veilinghuizen. Mocht een 'kritisch werk' later toch blijken goed te zijn, kan het altijd weer uit de databank gehaald worden zonder dat het werk meteen is afgebrand.

Willy Sluiter in Volendam

Willy Sluiter verbleef graag in Volendam.
Hij maakte er satirische tekeningen bij de vleet en ook veel figuurstukken van bekende Volendamse types. Of hij karakteriseerde de bewoners in hun dagelijkse doen. Maar soms schilderde hij ook sfeerbeelden, zoals dit grote doek (80 x 100 cm) uit 1910. In dat jaar behaalde Sluiter (met ernstig werk) de eerste prijs op een internationale tentoonstelling in Buenos Aires. Maar, het Nieuws van de Dag kon niet nalaten op te merken dat "Engeland uit hoogstaandheid, Frankrijk uit fijngevoeligheid en Italië uit hooghartigheid," alle werken uit hun afdeling slechts lieten meedoen hors concours, oftewel (veiligheidshalve) buiten mededinging. Sluiter bleef altijd onder kritiek staan. Wie de satiricus waardeerde kon de romanticus niet uitstaan en omgekeerd. Dit fraaie werk bij Derksen Veilingbedrijf op 7 februari. Hier is de catalogus.

Watelet en Icart

Charles Watelet schilderde in fraaie kleuren deze vrouw met hoed.
De schilder was bekend om zijn aantrekkelijke, soms ook ronduit pikante vrouwenportretten, die in de jaren twintig erg in trek waren. De eerste feministische golf was voorbij en de tweede was nog niet begonnen. Het interbellum had ook een frisse kant. Watelet werkte in Brussel en leerde het vak van Alfred Stevens. Hierbij nog een kleurenets van Louis Icart, die uit hetzelfde vaatje tapt. Beide bij Horta op 22 februari te Brussel.